Kompleksowa renowacja mechanizmu zegara z 1893 roku na wieży ratusza w Kościanie wraz z montażem elektrycznego naciągu automatycznego
W czerwcu 2020 roku, po niemalże roku oczekiwania (z uwagi na generalny remont budynku), na wieżę ratusza w Kościanie powrócił po gruntownej renowacji przeprowadzonej w naszej pracowni mechanizm zegara produkcji Carla Weissa w Głogowie z 1893 roku.
Zegar z wieży ratusza w Kościanie jest czasomierzem kwadransowym o dziennej rezerwie chodu, wyposażony w mechanizm pośredni typu różnicowego. Wieżę ratusza zdobią cztery tarcze, których wskazówki napędza zabytkowy mechanizm. W szczycie wieży znajduje się zabytkowy dzwon, na którym wybijane są godziny i kwadranse.
Czasomierz funkcjonuje na wieży od 1893 roku, a jego montaż przeprowadziła firma Izakiewicza z Kościana (wg informacji podawanych przez Muzeum Regionalne im. Dr Henryka Florkowskiego w Kościanie). Obecnie tarcze nie pochodzą jednak z zakładów historycznego producenta. Zostały one wymienione w czasie przebudowy ratusza już w 1914 roku, a następnie odtworzone w roku 1993.
Zegar odmierzał czas do chwili demontażu mechanizmu w lipcu 2019 roku, jednak jego stan wskazywał na pilną konieczność kompleksowej renowacji. Do samego końca obiekt znajdował się pod opieką zegarmistrza z Kościana, który codziennie czasomierz nakręcał, a także regularnie przeprowadzał jego drobne naprawy.
Poniżej podajemy przykładowe cechy wskazujące na konieczność renowacji czasomierza:
- znaczne zużycie palet wychwytu oraz zębów koła wychwytowego,
- zużycie zębników wszystkich trzech przekładni (bicia godzin, kwadransów i przekładni chodu) oraz przekładni wskazań,
- nadmierne luzy we wszystkich łożyskach mechanizmu oraz przekładniach wskazań,
- nieoryginalne i w wielu miejscach uszkodzone malowanie mechanizmu,
- znaczące zużycie kół przekładni kątowej mechanizmu pośredniego przekładni chodu,
- nadmierne luzy przegubów (łączących elementy przeniesienia napędu z przekładni chodu do przekładni wskazań),
- znaczne zanieczyszczenie całego mechanizmu oraz przekładni chodu i przekładni wskazań,
- luz wskazówek na kwadratowych zakończeniach osi (ponadto niezabezpieczone przed przesuwaniem się wzdłuż osi),
- skrócone ramię mechanizmu pośredniego wychwytu, skutkujące (przy podnoszeniu) zapieraniem się ramienia na osi koła napędowego mechanizmu chodu,
- niszczejący w wyniku działania korników oryginalny stół mechanizmu,
- zbyt duża masa obciążników.
Mechanizm tym samym nie odmierzał już czasu z wysoką dokładnością, a konieczność codziennego ręcznego nakręcania była uciążliwa dla dalszego użytkowania zegara.
Zakres prac wykonanych przez naszą pracownię obejmował w szczególności:
- demontaż mechanizmu wraz z przekładniami wskazań, rozdzielaczem, pędniami oraz wskazówkami, następnie transport do pracowni,
- rozebranie mechanizmu, oczyszczenie z zabrudzeń, zniszczonych powłok oraz farb,
- regenerację ułożyskowania wszystkich osi mechanizmu oraz przekładni wskazań,
- wymianę sztyftów w większości zębników latarkowych mechanizmu oraz zębnikach kół zmianowych wszystkich przekładni wskazań,
- wymianę koła wychwytowego, nowe zostało wykonane wg oryginalnego wzoru,
- regenerację palet wychwytu,
- wymianę jednego z kół zębatych przekładni mechanizmu pośredniego wychwytu oraz regeneracja pozostałych,
- wzmocnienie mocowania wskazówek minutowych na osiach przekładni wskazań,
- polerowanie oraz szczotkowanie elementów mosiężnych i stalowych mechanizmu,
- odtworzenie oryginalnego malowania mechanizmu, soczewki oraz wahadła, malowanie pozostałych elementów żeliwnych,
- zabezpieczenie antykorozyjne elementów stalowych (osi i dźwigni mechanizmu), mosiężnych i wykonanych z brązu,
- gruntowną renowację stołu mechanizmu wraz z uzupełnieniem braków powstałych w wyniku działania korników,
- wykonanie automatycznego naciągu elektrycznego,
- złocenie wskazówek,
- renowację korby do nakręcania zegara wraz z wykonaniem nowej drewnianej rączki z drewna orzechowego (bez względu na fakt automatyzacji naciągu),
- ponowny montaż zegara w wieży i jego uruchomienie.
Zakres przeprowadzanych prac nie obejmował renowacji tarcz zegarowych.
Czasomierz obecnie ponownie odmierza czas. W związku z zastosowaniem elektrycznego naciągu automatycznego, zegar nie wymaga już codziennej wizyty, a jedynie korekty wskazań co kilkanaście dni oraz oliwienia.
Bardzo dziękujemy urzędnikom Urzędu Miasta Kościana za otwartość oraz serdeczność, z jaką się spotkaliśmy.
© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl
Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!