Kompleksowa renowacja mechanizmu wraz z tarczą na wieży ratusza w Wielichowie
Na przełomie sierpnia i września 2020 roku na wieży ratusza w Wielichowie zabytkowy zegar z około 1910 roku produkcji fabryki C. F. Rochlitz z Berlina ponownie zaczął odmierzać czas. Zespół „Czas na wysokości” przeprowadził jego kompleksową renowację, przywracając sprawność czasomierza na kolejne dekady. Prace przy zegarze związane były z gruntownym remontem budynku urzędu, do którego władze miasta Wielichowa przygotowywały się przez kilka poprzednich lat.
Zegar na wieży ratusza w Wielichowie jest czasomierzem wyposażonym w mechanizm chodu z wychwytem Grahama oraz wahadłem sekundowym o zredukowanej długości 996 mm. Mechanizm bicia typu zapadowego w systemie szwarcwaldzkim wybija godziny i półgodziny na dziesięciokilogramowym dzwonie zawieszonym w szczycie wieży.
Czasomierz wyposażony jest w jedną prostokątną tarcze o niebieskim tle, na której naniesione jest drugie (okrągłe) tło z indeksami godzinowymi w formie liczb rzymskich i indeksami minutowymi, oraz zdobienia w narożnikach. Poszycie tarczy zostało zachowane, a oryginalne jej malowanie odtworzone zgodnie z pierwowzorem.
Mechanizm zegara wykazywał już znaczne zużycie, tym samym czasomierz na moment demontażu zegara w styczniu 2020 roku nie był już w użytkowaniu.
Poniżej podajemy przykładowe cechy wskazujące na konieczność renowacji czasomierza:
- znaczne zużycie palet wychwytu,
- zużycie zębników przekładni chodu i bicia, a także przekładni wskazań,
- nadmierne luzy we wszystkich łożyskach mechanizmu oraz przekładniach wskazań,
- nieoryginalne i w wielu miejscach uszkodzone malowanie mechanizmu,
- zanieczyszczenie mechanizmu, przekładni chodu oraz przekładni wskazań,
- zaawansowana korozja konstrukcji mocowania dzwonu w wieży,
- znaczna korozja wskazówki minutowej zegara skutkująca koniecznością wykonania nowej wskazówki,
- niszczejące malowanie tarczy oraz pierwsze oznaki korozji jej poszycia,
- złamany pręt wahadła,
- zużyte i rozplątane w części liny stalowe przenoszące napęd na obie przekładnie mechanizmu,
- zbyt duża masa obciążników zawieszona na linach (w wyniku oporów przekładni).
W wyniku wszystkich ww. powodów użytkowanie czasomierza w ostatnich latach mogło stanowić zagrożenie dla osób przebywających w gmachu, szczególnie z uwzględnieniem drewnianego stropu strychu.
Zakres prac wykonanych przez pracownię obejmował w szczególności:
- demontaż mechanizmu wraz z przekładnią wskazań, przekładnią kątową oraz wskazówkami, następnie transport do pracowni,
- rozebranie mechanizmu, oczyszczenie z zabrudzeń oraz zniszczonych powłok ochronnych i malarskich,
- regenerację ułożyskowania wszystkich osi mechanizmu oraz przekładni wskazań,
- wymianę sztyftów w większości zębników latarkowych mechanizmu oraz zębniku koła zmianowego przekładni wskazań,
- regenerację koła wychwytowego,
- regenerację palet wychwytu,
- polerowanie oraz szczotkowanie elementów mosiężnych i stalowych mechanizmu,
- odtworzenie oryginalnego malowania mechanizmu, soczewki oraz wahadła, malowanie pozostałych elementów żeliwnych i stalowych,
- zabezpieczenie antykorozyjne elementów stalowych (osi i dźwigni mechanizmu), mosiężnych i wykonanych z brązu,
- gruntowna renowacja stołu mechanizmu,
- naprawa złamanego pręta wahadła,
- wykonanie nowej wskazówki minutowej wg oryginalnego wzoru z nowym mocowaniem do osi,
- renowacja wskazówki godzinowej, zabezpieczenie antykorozyjne oraz jej malowanie,
- gruntowną renowację tarczy zegarowej wg oryginalnego wzoru,
- renowację mocowania (wraz z zabezpieczeniem antykorozyjnym) dzwonu,
- oczyszczenie dzwonu,
- renowację korby do nakręcania zegara wraz z wykonaniem nowej drewnianej rękojeści z drewna orzechowego,
- ponowny montaż zegara w wieży i jego uruchomienie.
Wyzwaniem przy renowacji czasomierza było także dopasowanie jego wybranych elementów do nowej wieży oraz przebudowanego poddasza budynku. W wyniku zmian, jakie zaszły w obiekcie, konieczne okazało się odmienne poprowadzenie pędni łączącej mechanizm z przekładnią wskazań, aniżeli miało to miejsce przed rozpoczęciem prac, a także nowe rozprowadzenie lin na poddaszu. Pędnia została podzielona na dwie części oraz odchylona, co wymagało zastosowania dodatkowego przegubu Cardana oraz ułożyskowania. Do konstrukcji dachu przymocowane zostały nowe uchwyty z rolkami, na których przewijają się liny z zawieszonymi obciążnikami.
Nagranie z montażu nowej wieży na budynku ratusza można obejrzeć pod poniższym linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=JgWRDaNMqbA&t=248s.
Czasomierz obecnie ponownie dokładnie odmierza czas.
Bardzo dziękujemy urzędnikom Urzędu Miejskiego w Wielichowie za otwartość oraz serdeczność, z jaką się spotkaliśmy.
© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl
Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!